Grijze sjoemelgroei is geen optie meer

Zo’n 22 jaar later, in 1908, nam Henry Ford de T-Ford in productie: een vierwieler met een topsnelheid tussen de 64 en 72 km/u, die aanvankelijk 805 dollar kostte. Binnen vijf jaar was de prijs al gezakt tot 550 dollar.

De ontwikkeling van de auto geldt als een schoolvoorbeeld van een klassieke cyclus van technologische innovatie: je start met een prototype dat werkt, maar relatief duur en onhandig is. Dat verfijn je en vervolgens kun je opschalen tegen steeds lagere kosten per eenheid product.

Het is de gouden formule waarmee sinds 1750 een ongekende welvaartsrevolutie in gang is gezet. Tegelijkertijd is de ‘achterkant’ van die revolutie lange tijd genegeerd: technologische vernieuwing en economische groei zijn steevast gepaard gegaan met meer energieverbruik op basis van kolen, olie en gas. De mens heeft zodoende sinds ongeveer 1850 cumulatief een slordige 2.500 miljard ton CO2 de atmosfeer ingeknald.

De trend is momenteel dat er jaarlijks nog ongeveer 40 miljard ton CO2 de atmosfeer ingaat door het gebruik van fossiele brandstoffen en zaken als ontbossing, ondanks alle investeringen in hernieuwbare energie.

Daarbij dreigt een serieus moreel dilemma te ontstaan rond cycli van technologische innovatie: kunnen we het ons nog permitteren om bij technologieën zoals blockchain en generatieve AI een hoog energieverbruik in de opstartfase voor lief te nemen, als dat leidt tot extra CO2-emissies?

Deze vraag is zeker de komende vijf tot tien jaar cruciaal.

Het VN-klimaatpanel IPCC heeft het resterende mondiale ‘CO2-budget’ dat een kans van 50% geeft om binnen het opwarmingsscenario van 1,5 graden te blijven, gesteld op in totaal 500 miljard ton CO2. Met als startjaar 2020.

De afgelopen drie jaar is er al 120 miljard van dit budget opgesoupeerd door de mondiale CO2-uitstoot van zo’n 40 miljard ton per jaar.

Als deze trend niet heel snel wordt omgebogen, is het CO2-budget waarmee we nog enigszins in de buurt van het 1,5-graden scenario blijven, binnen 10 jaar op.

Dit betekent onder meer dat keuzes rond het opschalen van technologieën zoals generatieve AI en blockchain niet vrijblijvend zijn. Ook de IT-sector moet beseffen dat grijze ‘sjoemelgroei’ geen optie meer is.